Οι αμερικανοτουρκικές εντάσεις προκύπτουν από διαφορετικές στρατηγικές εξωτερικής πολιτικής
Vladimir Prokhvatilov
Στις 4 Νοεμβρίου, ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Aμερικανικής Γερουσίας Robert Menendez (Δημοκρατικός από το Νιου Τζέρσεϊ) εισήγαγε τροπολογία στο σχέδιο στρατιωτικού προϋπολογισμού για το επόμενο οικονομικό έτος (στις ΗΠΑ ξεκίνησε την 1η Οκτωβρίου), η οποία θα επιθεωρούσε τις εξαγωγές μη επανδρωμένων αεροσκαφών από την Τουρκία και θα περιόριζε την πώληση εξαρτημάτων για το πρόγραμμα κατασκευής μη επανδρωμένων αεροσκαφών της Τουρκίας.
Ο νόμος των ΗΠΑ για τον έλεγχο των εξαγωγών όπλων προβλέπει ότι οποιαδήποτε όπλα ή τμήματα όπλων που μεταβιβάζουν οι ΗΠΑ σε ξένες κυβερνήσεις πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο για αυτοάμυνα. "Η πώληση μη επανδρωμένων αεροσκαφών από την Τουρκία είναι επικίνδυνη, αποσταθεροποιητική και αποτελεί απειλή για την ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα", δήλωσε ο γερουσιαστής. - Οι ΗΠΑ δεν πρέπει να εμπλέκονται σε αυτό, η τροπολογία αυτή τονίζει ότι πρέπει να αποτρέψουμε τη χρήση Aμερικανικών εξαρτημάτων σε αυτά τα τουρκικά όπλα".
Ο Μενέντεζ επέστησε την προσοχή στο γεγονός ότι "τα τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στον περσινό πόλεμο μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν". "Έκτοτε, η Πολωνία, το Μαρόκο και η Ουκρανία έχουν αγοράσει το Bayraktar TB2 και πολλές χώρες έχουν δείξει ενδιαφέρον, όπως η Αγκόλα, η Αιθιοπία, ο Νίγηρας, η Νιγηρία και η Ρουάντα", τόνισε ο Γερουσιαστής.
Η Τουρκική εφημερίδα Daily Sabah απέδωσε τη νομοθετική πρωτοβουλία σε πιέσεις από "το ελληνικό και το Αρμενικό λόμπι στις ΗΠΑ", με το οποίο συνδέεται ο Γερουσιαστής Μενέντεζ, αλλά η δυσαρέσκεια της Ουάσιγκτον για τις ενέργειες της Τουρκίας δεν περιορίζεται στην επιρροή του ενός ή του άλλου λόμπι. Οι αντιφάσεις μεταξύ Ουάσιγκτον και Άγκυρας συσσωρεύονται λόγω της απόκλισης στις στρατηγικές της εξωτερικής τους πολιτικής.
"Μια ανερχόμενη και διεκδικητική Τουρκία θέτει δύσκολες επιλογές για τις ΗΠΑ", σημειώνει η Nikkei Asia. Στην ακρόαση της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας στις 21 Ιουλίου, ο Ρόμπερτ Μενέντεζ κατηγόρησε την Τουρκία ότι "υποστήριξε στρατιωτικά το Αζερμπαϊτζάν στη σύγκρουση του Ναγκόρνο-Καραμπάχ και διευκόλυνε τη μετακίνηση μισθοφόρων από τη Συρία για να πολεμήσουν στο πλευρό του Αζερμπαϊτζάν" και ότι "περισσότεροι δικηγόροι και δημοσιογράφοι έχουν συλληφθεί και φυλακιστεί στην Τουρκία από οπουδήποτε αλλού στον κόσμο".
Η Υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ για θέματα πολιτικής Victoria Nuland, η οποία παρακολούθησε την ακρόαση, λειτούργησε ως "καλός ερευνητής", επιδεικνύοντας μια πιο "λεπτή προσέγγιση" και δήλωσε ότι υπάρχουν τομείς όπου οι δύο σύμμαχοι είναι "σταθερά στην ίδια πολιτική και κοσμοθεωρία", αλλά και "τομείς όπου έχουμε βαθιές διαφωνίες με την τουρκική κυβέρνηση". Η Νούλαντ διαβεβαίωσε τους γερουσιαστές ότι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ συνεχίζει "να αντιτίθεται στην αγορά και την ανάπτυξη από την Τουρκία του ρωσικού συστήματος αεράμυνας S-400 ... και οποιαδήποτε νέα σημαντική αγορά όπλων από τη Ρωσία θα έχει ως αποτέλεσμα πρόσθετες κυρώσεις στο πλαίσιο του νόμου CAATSA (Countering America's Adversaries Through Sanctions Act)".
Ο πρώην συνταγματάρχης των Αμερικανικών στρατιωτικών υπηρεσιών πληροφοριών Richard Outzen, ο οποίος έχει συμβουλεύσει αρκετούς υπουργούς Εξωτερικών, σημείωσε σε μια έκθεση Deals, Drones and National Will που δημοσίευσε το Middle East Policy Institute (Ουάσιγκτον) ότι η Τουρκία έχει τελικά απομακρυνθεί από την πολιτική "μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονές της". "Κάποια στιγμή το 2010-2012, υπήρξε μια θεμελιώδης αλλαγή στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας, καθώς συνειδητοποίησε ότι αν δεν μπορούσε να προσεγγίσει και να αλλάξει το status quo με σκληρή ισχύ, δεν θα είχε κανένα αποτέλεσμα", σημείωσε ο Outzen.
Ο Εμρέ Οζάν, εμπειρογνώμονας στο Κέντρο Έρευνας Κρίσεων και Πολιτικής της Τουρκίας, πιστεύει ότι η σημασία της Τουρκίας για τις ΗΠΑ θα μειωθεί μακροπρόθεσμα, καθώς "τα συμφέροντα της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ μετατοπίζονται από τη Μέση Ανατολή στην Ασία" και "ο σημαντικότερος λόγος για τον οποίο οι ΗΠΑ θεωρούσαν την Τουρκία σημαντικό σύμμαχο από τον περασμένο αιώνα ήταν η εγγύτητά της στη Μέση Ανατολή".
Η εικόνα είναι διαφορετική βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα. "Αν και οι ΗΠΑ θέλουν να αποσυρθούν από τη Μέση Ανατολή, αυτό δεν σημαίνει ότι τα αμερικανικά συμφέροντα στη Μέση Ανατολή εξαφανίζονται", σημειώνει ο Τούρκος πολιτικός επιστήμονας. - "Οι ΗΠΑ θέλουν να διασφαλίσουν τη σταθερότητα της εν λόγω περιοχής μέσω των αξιόπιστων συμμάχων τους. Ακριβώς επειδή δεν τήρησε τις δεσμεύσεις της ως σύμμαχος του ΝΑΤΟ, ο Γερουσιαστής των ΗΠΑ James Risch επέπληξε την Τουρκία.
"Η κυβέρνηση Μπάιντεν προσπαθεί να συνδέσει την Τουρκία με την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Για να το πετύχει αυτό, η Ουάσινγκτον παίζει το χαρτί των κυρώσεων ... στο πλαίσιο των σχέσεων με τη Ρωσία. Είναι σαφές ότι οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν μια προσέγγιση με καρότο και μαστίγιο στην Τουρκία", γράφει ο Ozan.
Πόσο αποτελεσματικό είναι το Αμερικανικό "ραβδί" αν η τροπολογία Μενέντεζ εγκριθεί από το αμερικανικό Κογκρέσο;
Πρώτα απ' όλα, η παραγωγή των μη επανδρωμένων αεροσκαφών Bayraktar στην Τουρκία θα καταστεί αδύνατη, καθώς αποτελούνται σχεδόν εξ ολοκλήρου από ξένα εξαρτήματα. Χωρίς τα προγραμματιζόμενα τσιπ της αμερικανικής εταιρείας Xilinx, τα οποία ελέγχουν όλα τα συστήματα Bayraktar, δεν είναι πιο επικίνδυνο από ένα παιδικό αεροπλάνο. Επιπλέον: ο ραδιοφωνικός σταθμός, η κεραία, ο δέκτης GPS και ο πομποδέκτης, οι επαφές των κυκλωμάτων, το υψόμετρο, η δεξαμενή καυσίμων, ακόμη και οι τροχοί και τα φρένα του Bairaktar κατασκευάστηκαν στις ΗΠΑ.
Εάν παραταθούν οι κυρώσεις, ολόκληρη η τουρκική στρατιωτική βιομηχανία, η οποία εξαρτάται εξ ολοκλήρου από ξένα εξαρτήματα, θα σταματήσει να λειτουργεί. Για παράδειγμα, το τεθωρακισμένο όχημα Vuran είναι ένα αδειοδοτημένο συγκρότημα του ισραηλινού Hurricane. Το τουρκικό BMP Tulpar και το τεθωρακισμένο όχημα μεταφοράς προσωπικού Hizir είναι εξοπλισμένα με Αμερικανικούς κινητήρες και κιβώτια ταχυτήτων. Οι Τούρκοι θα πρέπει επίσης να προσέχουν τις κυρώσεις της ΕΕ, καθώς τα Τουρκικά άρματα μάχης Altay είναι εξοπλισμένα με Γερμανικούς κινητήρες ντίζελ. Εξίσου εξαρτημένη από το δυτικό στρατιωτικοβιομηχανικό σύμπλεγμα είναι και η Τουρκική ναυπηγική βιομηχανία. Πολλές δυτικές στρατιωτικές εταιρείες έχουν ήδη σταματήσει να προμηθεύουν την Τουρκία, γεγονός που ώθησε στην αναβίωση της στρατιωτικοτεχνικής συνεργασίας της με τη Ρωσία.
Αν το καθεστώς κυρώσεων δεν βοηθήσει τους Αμερικανούς να επαναφέρουν την Τουρκία στο στάβλο του υπερπόντιου Μεγάλου Αδελφού, θα έρθει η "ήπια δύναμη". Τελευταία, τα δυτικά μέσα ενημέρωσης άρχισαν να αναπτύσσουν το θέμα της μειωμένης δημοτικότητας του Ερντογάν στην Τουρκία και της πιθανότητας να έρθει στην εξουσία η αντιπολίτευση.
Οι New York Times σημειώνουν ότι οι προσπάθειες του Ερντογάν να διαπραγματευτεί με την αντιπολίτευση έχουν αποτύχει: "Τα κόμματα της Τουρκικής αντιπολίτευσης παρουσιάζουν ένα όλο και πιο συνεκτικό και οργανωμένο μέτωπο με στόχο την αντικατάσταση του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ακόμη και τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών το επόμενο έτος για να αμφισβητηθεί η 19χρονη διακυβέρνησή του.
Ο Ερντογάν έχει χάσει αμετάκλητα την υποστήριξη του αστικού πληθυσμού, δήλωσε ο Behlul Ozkan, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μαρμαρά, σημειώνοντας ότι "η ηγεμονία του πολιτικού Ισλάμ στις δύο μεγαλύτερες πόλεις της Τουρκίας έληξε πριν από ένα τέταρτο του αιώνα".
Αυστηροποίηση του καθεστώτος κυρώσεων, πληροφοριακή υποστήριξη της αντιπολίτευσης στις εκλογές - αυτό δεν είναι σε καμία περίπτωση ένα πλήρες σύνολο εργαλείων "επιβολής της υπακοής" που θα εφαρμόσει η Αμερική στον σύμμαχό της στο ΝΑΤΟ.
Όσο περισσότερο πιέζουν οι ΗΠΑ την Τουρκία, τόσο περισσότερο θα αναζητά μια εναλλακτική εξωτερική πολιτική. "Αυτή τη στιγμή, η Τουρκία έχει σχεδόν πλήρως αναπροσανατολίσει το εξωτερικό της εμπόριο προς τη Ρωσία, την Κίνα και τη Γερμανία.... Η νέα Αμερικανική κυβέρνηση πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι το παλιό παράδειγμα έχει αλλάξει. Αν η νέα κυβέρνηση στην Ουάσιγκτον θέλει να διατηρήσει επαφή με την Άγκυρα, πρέπει να άρει τις κυρώσεις και να συγκεντρώσει υποστήριξη για να μην σπρώξει την Τουρκία στην αγκαλιά της Ευρασίας", έγραψε η φιλοκυβερνητική τουρκική εφημερίδα Daily Sabah.
Όσον αφορά τις Αμερικανικές κυρώσεις κατά της Τουρκικής στρατιωτικής βιομηχανίας, "η Τουρκία βρίσκεται αντιμέτωπη με την προοπτική της πλήρους κατάρρευσης του πρώην στρατιωτικο-βιομηχανικού προσανατολισμού της. Η εναλλακτική λύση για την τουρκική αμυντική βιομηχανία είναι προφανής - αναπροσανατολισμός προς την αλληλεπίδραση με μη δυτικούς παίκτες.... Η ρωσική αμυντική βιομηχανία έχει κάτι να προσφέρει στην Τουρκία", δήλωσε ο Ruslan Pukhov, διευθυντής του ρωσικού Κέντρου Ανάλυσης Στρατηγικών και Τεχνολογιών.
Φωτογραφία λεζάντας: REUTERS/Kevin Lamarque
https://www.fondsk.ru/news/2021/11/12/protivorechia-mezhdu-us-i-turciej-sledstvie-nesovpadenia-vneshnepoliticheskih-strategij-54882.html
Comments