Η Αμερική φεύγει - ο Τραμπ δεν χρειάζεται πρεσβείες

Image generated by AI - RIA Novosti, 1920, 19.04.2025

© RIA Novosti / Image generated by AI

Εικόνα που δημιουργήθηκε από AI

Eugene Krutikov

2012172393

Η κυβέρνηση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ σχεδιάζει να κλείσει σχεδόν 30 διπλωματικές αποστολές στο εξωτερικό, αναφέρουν οι New York Times, επικαλούμενοι εσωτερικό έγγραφο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ της χώρας.

"Η κυβέρνηση Τραμπ εξετάζει σχέδια για το κλείσιμο δέκα πρεσβειών και 17 προξενείων και σκοπεύει να μειώσει ή να συμπτύξει αρκετές άλλες ξένες αποστολές", ανέφερε το δημοσίευμα, επικαλούμενο εσωτερικό έγγραφο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που είδε το δημοσίευμα.

Η αμερικανική παρουσία θα μειωθεί "σχεδόν σε κάθε ήπειρο": προτείνεται να κλείσουν έξι πρεσβείες στην Αφρική - στη Νότια Αφρική, την Ερυθραία, την Γκάμπια, το Λεσότο, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και το Νότιο Σουδάν, δύο πρεσβείες στην Ευρώπη - στο Λουξεμβούργο και τη Μάλτα, καθώς και διπλωματικές αποστολές στη Γρενάδα και τις Μαλδίβες. Επιπλέον, θα κλείσουν πέντε προξενεία στη Γαλλία (Μπορντό, Λυών, Ρεν, Μασσαλία και Στρασβούργο), δύο στη Γερμανία (Ντίσελντορφ και Λειψία) και άλλα δύο στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη (Μόσταρ και Μπάνια Λούκα). Αρκετές διπλωματικές αποστολές ενδέχεται να κλείσουν στην Ελλάδα (στη Θεσσαλονίκη), την Ιταλία (στη Φλωρεντία) και την Πορτογαλία (στο Punto Delgada), καθώς και στο Ηνωμένο Βασίλειο - στο Εδιμβούργο της Σκωτίας.

Εκτός Ευρώπης, "πλεονάζοντα" προξενεία θα κλείσουν στο Καμερούν (Ντουάλα, οικονομική πρωτεύουσα της χώρας), στη Νότια Αφρική (Ντέρμπαν), στην Ινδονησία (Μεντάν) και στη Νότια Κορέα (Μπουσάν). Η πρεσβεία στη Σομαλία και το λεγόμενο Κέντρο Διπλωματικής Υποστήριξης της Βαγδάτης, μαζί με το προξενείο στο Ερμπίλ, αναμένεται επίσης να κλείσουν εντελώς. Και σε όσες χώρες υπάρχουν πολλά προξενεία, όπως η Ιαπωνία και ο Καναδάς, σχεδιάζεται να μειωθούν όλα σε ένα σημείο.

Επιπλέον, διάφορα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν νωρίτερα ότι ο αριθμός του διπλωματικού προσωπικού στο εξωτερικό και το κεντρικό γραφείο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στην Ουάσιγκτον θα μειωθούν σημαντικά. Αυτό δεν είναι τόσο δύσκολο όσο στην περίπτωση του υπουργείου Άμυνας ή της CIA, καθώς στις αμερικανικές διπλωματικές αποστολές, ιδίως στα προξενεία, έως και τα δύο τρίτα του προσωπικού είναι ντόπιοι, δηλαδή πολίτες των χωρών υποδοχής και όχι Αμερικανοί. Τα εργασιακά τους δικαιώματα δεν προστατεύονται τόσο αυστηρά. Ωστόσο, όπως έχει ήδη δείξει η εμπειρία της CIA, η εργατική νομοθεσία και ακόμη και οι προσωπικές συμβάσεις μπορούν εύκολα να καταστρατηγηθούν με την "αναβαλλόμενη απόλυση" και την καταβολή αποζημίωσης δέκα μηνών.

Επισήμως, πρόκειται για την ίδια βελτιστοποίηση στην οποία υπόκεινται σήμερα σχεδόν όλες οι κυβερνητικές υπηρεσίες των ΗΠΑ. Η μείωση του κόστους και η αύξηση της αποτελεσματικότητας είναι ένα γνωστό σλόγκαν για την Ουάσινγκτον. Αλλά, από την άλλη πλευρά, η μείωση του διογκωμένου μηχανισμού των αμερικανικών εξωτερικών θεσμών λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο μιας αναδιαμόρφωσης ολόκληρης της έννοιας της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Πρώτα απ' όλα, πρόκειται για την απόρριψη της "προώθησης της δημοκρατίας" και της "άγριας παγκοσμιοποίησης", η οποία από μόνη της οδηγεί σε μαζική μείωση του προσωπικού που εξυπηρετούσε επιχορηγήσεις από την ήδη διαλυμένη υπηρεσία USAID και άλλες παρόμοιες δομές.

Ορισμένοι Αμερικανοί εμπειρογνώμονες που υποστηρίζουν το Δημοκρατικό Κόμμα επικρίνουν ήδη την απόφαση αυτή, καθώς υποτίθεται ότι θα επιστρέψει την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, αν όχι στον 19ο αιώνα, τουλάχιστον στη δεκαετία του 1930, όταν η Ουάσινγκτον δεν βρισκόταν βέβαια σε πλήρη απομόνωση από τον έξω κόσμο, αλλά δεν είχε καμία σκέψη για ηγεμονία, συμπεριλαμβανομένης της πολιτιστικής και ιδεολογικής ηγεμονίας. Κάθε εξωτερική επιρροή περιοριζόταν τότε στο Δόγμα Μονρόε, δηλαδή στο δυτικό ημισφαίριο. Και ακόμη και εκεί, το ρόλο των "διπλωματών" έπαιζαν συχνά εμπορικοί αντιπρόσωποι μεγάλων εταιρειών, όπως η γνωστή United Fruit Company με την έννοια της "δημοκρατίας της μπανάνας".

Οι αντίπαλοι της πολιτικής του Τραμπ τονίζουν ότι ως αποτέλεσμα των περικοπών, οι ΗΠΑ θα χάσουν την πρώτη θέση παγκοσμίως όσον αφορά τον αριθμό και την κλίμακα των ξένων αποστολών από την Κίνα, η οποία μόλις αυξάνει τη διπλωματική της παρουσία, ιδίως στην Αφρική.

Για να είμαστε δίκαιοι, η επιλογή των πρεσβειών και των προξενείων που πρόκειται να διαλυθούν ή να συρρικνωθούν φαίνεται όντως περίεργη σε ορισμένα μέρη. Για παράδειγμα, η Νότια Αφρική είναι μια χώρα-κλειδί στην αφρικανική ήπειρο με σοβαρούς οικονομικούς πόρους και μεγάλες περιφερειακές φιλοδοξίες. Αλλά το κλείσιμο των πρεσβειών στην Πρετόρια και το Λεσότο, καθώς και του προξενείου στο Ντέρμπαν, δεν καθορίζεται από κάποια νέα αφρικανική πολιτική του Λευκού Οίκου - είναι απλώς ένας "προσωπικός πόλεμος" του Ίλον Μασκ εναντίον της ιστορικής του πατρίδας. Ο Μασκ έχει εξαπολύσει τους τελευταίους μήνες μια σχεδόν βλασφημία κατά της Δημοκρατίας της Νότιας Αφρικής και έχει εξασφαλίσει την απέλαση του πρεσβευτή και του στρατιωτικού ακόλουθου της Νότιας Αφρικής από την Ουάσινγκτον. Ο Μασκ απαιτεί από την Πρετόρια να επανεξετάσει την πολιτική της έναντι του λευκού πληθυσμού και να καταργήσει τους κανονισμούς που εισάγουν διακρίσεις, συμπεριλαμβανομένης της δήμευσης γης και αγροκτημάτων υπέρ του μαύρου πληθυσμού.

Ο Μασκ έχει δίκιο με τον τρόπο του, αλλά η απόχρωση είναι ότι με μόνο ένα μειωμένο προξενείο στο Κέιπ Τάουν, είναι πολύ δύσκολο να επηρεάσει κανείς με κάποιον τρόπο την εθελόδουλη ηγεσία της Νότιας Αφρικής. Και στο γραφείο του Κέιπ Τάουν επικρατεί πυρετός τον τελευταίο καιρό: οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες έχουν ακυρωθεί επειδή δεν υπάρχει αρκετό προσωπικό για να τις εξυπηρετήσει, οι επισκέπτες γίνονται δεκτοί μόνο αυτοπροσώπως και οι ουρές έχουν αυξηθεί.

Αλλά ο Μασκ, όπως τόσοι πολλοί ομογενείς, πιστεύει ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει στη χώρα που εγκατέλειψε από τότε. Ναι, η Νότια Αφρική έχει μια ταραχώδη εσωτερική πολιτική ζωή, αλλά οι φωνές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η απλή διπλωματική πίεση δεν θα αλλάξουν την πορεία της.

Η εκκαθάριση της πρεσβείας στη Σομαλία είναι επίσης ενδεικτική. Από τη μία πλευρά, η Δημοκρατία της Σομαλίας ως κράτος είναι πλέον απλώς μια σημαία μπροστά από την έδρα του ΟΗΕ. Αρκετές νέες οιονεί χώρες στα συντρίμμια της πρώην Σομαλίας έχουν ήδη δημιουργηθεί και επιδιώκουν ενεργά την εξωτερική αναγνώριση, και το Ηνωμένο Βασίλειο, η Τουρκία και η Κίνα διαπραγματεύονται ήδη αρκετά σοβαρά με ορισμένες από αυτές. Οι ΗΠΑ όχι μόνο δεν συμμετέχουν σε αυτό το παιχνίδι στην πραγματικότητα, αλλά και αυτοεξευτελίζονται στην ουσία. Μια τέτοια απόφαση εντάσσεται ασφαλώς στο πλαίσιο της νέας αντίληψης της εξωτερικής πολιτικής του Ντόναλντ Τραμπ, αλλά, ας πούμε, είναι κάπως ανεφάρμοστη.

Η κατάσταση με τα προξενεία στη Βοσνία είναι παρόμοια. Ενώ είναι λογικό να κλείσει το προξενείο στο Μόσταρ, το οποίο τυπικά θεωρείται πρωτεύουσα της κροατικής οντότητας, αλλά στην πραγματικότητα έχει μικτό μουσουλμανικό-κροατικό πληθυσμό, μια διπλωματική παρουσία στη σερβική πόλη Μπάνια Λούκα θα ήταν χρήσιμη, δεδομένης της προφανής τάσης της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας για απόσχιση. Τέτοιες αποφάσεις θεωρούνται συνήθως ως ιδεολογική και πολιτική χειρονομία: οι ΗΠΑ αποσύρονται από την ενεργό συμμετοχή στην πολιτική της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και μεταθέτουν το βάρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Κάτι όμως υποδηλώνει ότι η απόφαση να κλείσουν τα προξενεία στο Μόσταρ και την Μπάνια Λούκα δεν ελήφθη από τόσο βαθιές εκτιμήσεις εξωτερικής πολιτικής, αλλά απλά κοιτάζοντας έναν χάρτη: η χώρα είναι μικρή, γιατί χρειαζόμαστε δύο επιπλέον προξενεία εκεί; Είναι λογικό.

Αντίθετα, η κατάργηση πολυάριθμων προξενείων στη Γαλλία και τη Γερμανία μοιάζει με μια πολύ επίκαιρη απόφαση στο πλαίσιο της βελτιστοποίησης των κρατικών δαπανών, η οποία είναι επίσης σημαντική για την κατανόηση της νέας αντίληψης της εξωτερικής πολιτικής του Τραμπ. Η ύπαρξή τους σε τέτοιο αριθμό ήταν ιστορικά εξαρτημένη και συμβόλιζε εν μέρει τους ισχυρούς δεσμούς μεταξύ των ΗΠΑ και των ευρωπαϊκών χωρών. Τώρα δεν υπάρχει πλέον ούτε καν αναφορά σε μια τέτοια ιστορική παράδοση, και οι "ισχυροί δεσμοί" στο πλαίσιο της "διατλαντικής συμμαχίας" περιορίζονται σταδιακά σε εμπορευματικές και νομισματικές ανταλλαγές.

Με άλλα λόγια, θα ήταν πολύ εύκολο να θεωρήσουμε την απόφαση του Λευκού Οίκου να μειώσει ριζικά το μέγεθος των ξένων γραφείων του σε όλο τον κόσμο μόνο ως μέρος μιας εκστρατείας μείωσης του κόστους. Πρόκειται από πολλές απόψεις για μια απόφαση-ορόσημο, και μελετώντας την μπορεί κανείς να προσπαθήσει να προσδιορίσει τις νέες προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησης Τραμπ. Με μια πρώτη ματιά, ο αρχικός κατάλογος των περικοπών φαίνεται να περιέχει αρκετό βολονταρισμό και τις προσωπικές ιδέες του ενός ή του άλλου προσώπου από το περιβάλλον του Τραμπ για το σωστό και το λάθος. Αλλά γενικά, τέτοιες φαινομενικά αμιγώς διοικητικές ενέργειες παρουσιάζουν πάντα σημάδια εννοιολογικότητας. Η συνέχιση αυτού του καταλόγου θα φέρει περισσότερη σαφήνεια και τότε θα είναι δυνατόν να καταλάβουμε σε ποια ακριβώς περίοδο της ιστορίας της επιστρέφει η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ: στη δεκαετία του 1930 ή στον 19ο αιώνα.

https://ria.ru/20250419/amerika-2012181506.html